ذهنِ بُرونیِ من

نوشته هایی بدون مخاطب

ذهنِ بُرونیِ من

نوشته هایی بدون مخاطب

به نام خدا

منطق چیست؟

ذهن انسان به­ واسطه­ ی ویژگیِ خدادادی­ اش همواره در پیِ کشف مجهولات است. بسته به این­که چه جنبه­ ای از جهانِ هستی را مورد نظر قرار دهیم، این مجهولات و پرسش­ هایی که بر اساس آن­ها مطرح می­ شوند متفاوت خواهند بود. برای مثال دانشمندان علم فیزیک، بر اساس نتایج حاصل از آزمایش­ های خود، سعی در تبیین رفتار ماده و تشخیص قوانین حاکم بر جهانِ فیزیکی دارند؛ محققین علم زیست­ شناسی بر اساس مشاهده و بررسی ویژگی­های موجودات زنده درصدد تبیین مناسبی برای وجود حیات بر روی کره زمین هستند؛ و متکلمین با استناد به نصوص دینی سعی دارند تبیینی عقلانی و سازگار از دین ارائه کنند. به طور کلی می­ توان گفت متخصصین هر رشته­ ای از علوم بر اساس یافته­ های خود درصدد پاسخ­گویی به پرسش­ هایی هستند که در آن رشته مطرح است. در زندگی روزمره نیز همواره با اموری مواجه هستیم که تحقق و یا درستیِ آن­ها بر ما نامعلوم است.

۰ ۰۳ آبان ۹۴ ، ۱۱:۵۴
حمید علایی نژاد

به نام خدا

نظم چیست؟

     در این متن به اختصار چند نکته در مورد مفهوم واژه ی "نظم"، و شرایط اطلاق آن را بر ماهیات واقع در جهان خارج متذکر شده ام. این نکات اگرچه به خودیِ خود ممکن است غیرکاربردی به نظر برسند، نتایج چشم گیری در مباحث دیگر فلسفی و یا کلامی دارند که به نحوی با این مفهوم در ارتباط هستند. به عنوان نتیجه، نشان داده شده است که، برخلاف نظر رایج، مفهوم نظم مفهومی روشن و واضح نیست.

۲ ۱۸ شهریور ۹۴ ، ۱۸:۳۲
حمید علایی نژاد

  به نام خدا

اصل امتناع تناقض و ذهنیت ابتدایی

         مقدمه

هدف از نگارش این متنِ کوتاه، اشاره ای مقدماتی به اصل امتناع تناقض است. این اصل بیان می کند که یک گزاره نمی تواند در یک شرایطِ مشخص و ثابت هر دو ارزش صادق و کاذب را تواماً داشته باشد. اصل امتناع تناقض به عنوان پیش فرض در تمامی سیستم های منطقی پذیرفته شده است و در نتیجه، به عنوان قضیه در تمامی آن ها اثبات می شود. برخی بر اساس شواهدی تاریخی نتیجه گرفته اند که ذهن انسان های ابتدایی، و البته ذهن مردمان نقاط مشخصی از جغرافیای جهان کنونی، قائل به این اصل نیست. از جمله ی این شواهد این است که اشخاص با ذهنیت های ابتدایی می پذیرند که می توان در یک زمان در دو یا چند مکان مختلف بود؛ و یا این که در شرایطی هم انسان بود و هم، برای مثال، طوطی ای که ویژگی های متفاوتی از انسان دارد. از نظر نگارنده چنین ایده هایی، که یا بر اثر بدفهمی اصل امتناع تناقض ناشی شده است و یا ریشه در نگاهی سطحی به ایده های اسطوره ای و باستانی دارد، کاذب هستند.

۲ ۱۵ شهریور ۹۴ ، ۰۱:۲۰
حمید علایی نژاد

به نام خدا

  آیا صدقه دادن دفع بلا می­ کند؟

            مقدمه

صدقه دادن به این معنی است که به نحوی به شخصی که او را نیازمند تشخیص می­ دهیم، کمک کنیم. در متون دینی و احادیث به برخی از نتایج انجام این عمل اشاره شده است. برای مثال، از بین رفتن فقر، دفع بلا و شفاء بیمار از جمله­ ی این نتایج هستند. به­ واسطه­ ی پرسشی که در مورد دامنه­ ی اعتبار نتایجی که در اثر انجام عمل صدقه ­دادن حاصل می­ شود مطرح شد، تصمیم گرفتم توضیح مختصری در مورد رویکردم به مسئله بنویسم که در ادامه آمده است.

طرح مسئله

تقریر من از پرسشی که در مورد صدقه ­دادن مطرح شده است به این شرح است: فرای آموزه­ ها و احادیثی که در اطرافِ موضوع صدقه و نتایج مترتّب بر آن وجود دارد، آیا قوانینی در عالم وجود دارد که محتوایی مشابه آن­چه در دین ادعا می­ شود داشته باشند؟ به بیان دیگر، اگر شخصی دین­دار نباشد و کاری مانند صدقه­ دادن انجام دهد، آیا عمل او، برای مثال، همچنان دفع بلا می­ کند؟

۰ ۰۷ شهریور ۹۴ ، ۲۱:۲۶
حمید علایی نژاد

به نام خدا

عادت بر این است که پیش از انجام هر کاری اندکی در مورد آن مقدمه ­چینی شود. ولی خودِ مقدمه به مقدمه نیاز ندارد. برای مثال هدف از نگارش مقدمه برای یک مقاله این است که خواننده تصویری مجمل از آن­چه در مقاله درموردش بحث می­ شود به­ دست آورد. از آن­جا که وجودِ این پیش­ زمینه باعث می­ شود که خواننده بداند باید در پیِ یافتن پاسخ برای چه پرسش­ هایی باشد، وجود آن منجر به درک بهتر مقاله می­ شود. ممکن است کسی ادعا کند که با این توضیح باید برای مقدمه نیز مقدمه نوشت تا بتوان آن را بهتر فهمید. مشابه این مشکل در مورد فهمِ واژگان نیز وجود دارد: برای فهمِ معنای یک واژه باید معنایِ جمله­ ای که آن واژه در آن به کار رفته را بدانیم، و برای این­که معنای جمله را بدانیم باید معنای واژگانی که در آن به کار رفته را بدانیم. مشکل اخیر در مورد فهم به دورِ هرمنوتیکی معروف است. ولی باید توجه داشت که دور یا تسلسل، با پارادوکس متفاوت است. پس باید از یک جایی وارد دور شد. محل ورود اگرچه ممکن است تفاوت­ هایی ایجاد کند، نقطه­ ای واحد نیست. با این توضیح، من نیز بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می­ کنم.

۱ ۳۰ مرداد ۹۴ ، ۱۷:۲۶
حمید علایی نژاد